Afgelopen maand, juni 2021, was de Rotterdam Architectuur Maand. Een maand vol evenementen en bijeenkomsten rondom architectuur en de stad. Onder andere de Dag van de Architectuur, TALKS about architecture, inspirerende lezingen en ook werksessies over de toekomst van de stad, tentoonstellingen o.a. bij OMI Rotterdam. De opening van het paviljoen FRAME IT in IJsselmonde ontworpen door studenten van de Veldacademie en de open bureau dag waarbij je langs kon bij de verschillende (grote) Rotterdamse architecten bureau’s om eens binnen te gluren. Naast connector Stads- en Gebiedsontwikkeling bij R’damse Nieuwe ben ik momenteel ook werkzaam bij AIR, organisator en initiator van de Rotterdam Architectuur Maand samen met Rotterdam Festivals.
Een ode aan de bouwplaats
Ik ben dagelijks door de tentoonstelling gelopen met verschillende mensen vanuit de stad. Van professionals in de stedelijke omgeving, tot creatievelingen en mijn collega’s vanuit R’damse Nieuwe. Het was enerverend om steeds weer met een nieuwe groep mensen door de ruimte te lopen. De ruimte zelf was al behoorlijk spannend, op -4 en -5 wandelend door het beton granulaat wat Enzo Valerio had neergelegd als tapijt op de vloer. Met zijn ontwerp bracht hij een ode aan de bouwplaats. Surreëel voelde het soms ook weer om weer omhoog te lopen naar het straatniveau en op Kruisplein terecht te komen op een soort boulevard waar mensen flaneren, wat eten of drinken en zitten op de randen van het groen wachtend op een afspraakje of simpel weg de tijd voorbij te zien gaan.
De stad veranderd
De tentoonstelling zelf liet a.d.h.v. de binnenstad maquette en het vertonen van verschillende Rotterdamse projecten de status van de stad zien voor de komende 10-20 jaar. Enerzijds gaaf, anderzijds levert het ook frictie op. In de binnenstad rondom Hofplein en op Zuid rondom de Rijnhaven wordt de komende jaren volop gebouwd en vergroend. En met het duurste appartement van Rotterdam (lees: 15-20 miljoen) wat gebouwd wordt in de oksel van de Rijnhaven op een steenworp afstand van het Afrikaanderplein vraag ik me ook steeds meer af ‘voor wie wordt er nu gebouwd?’. Los van dat ik prachtige projecten voorbij zie komen die stedenbouwkundig mooi inpassen en architectonisch er spannend uitzien, hoor ik ook vanuit de verschillende bezoekers die ik rondgeleid heb ook een oprechte zorg. Ook zij vragen zich af voor wie er gebouwd wordt Van wie is die stad over 10-20 jaar? We staan voor een aantal enorme opgaven, zoals de energietransitie, maar ook het verdichten van de stad en een klimaatopgave.
Het verhaal van de toekomst van Rotterdam
Lopende door de tentoonstelling was ik opzoek naar een verhaal, een visie. Een stem die me meeneemt in de toekomst van Rotterdam. Een verhaal waarin ik mijzelf maar ook mijn dochter hoor, een verhaal waarin mijn buurman een plek heeft, waarin mijn buurkinderen een plek hebben, waarin de jongeren in Zuid net zoveel plek hebben als de jongeren in Noord. Ik ben opzoek naar een narratief, een droom voor de stad en vooral een verhaal voor ons, de Rotterdammers. Niet een verhaal voor (alleen) investeerders van buiten de stad of zelfs van buiten Nederland. Want alsjeblieft, laten we onze stad niet ten deel laten vallen aan investeerders, Airbnb-hosts en onbetaalbare woningen. Laat het creëren van groene plekken in de stad en een gezondere stad niet een incentive zijn voor meer hoogbouw. Maar laat het een gebaar zijn van de stad aan haar bestaande bewoners. Dus ik ben opzoek naar dat verhaal, en hoor graag vanuit jullie, de Rotterdammers, wat jullie verhaal is voor de stad en wil dit graag bundelen, samenbrengen, erover in gesprek gaan en het narratief van de stad claimen als bewoners. Komt het niet van bovenaf, dan dromen we van onderop. Alles in het leven is continu aan verandering onderhevig, zo ook de stad. Maar laten we de stenen niet de stad bepalen, maar de mensen. En dan sluit ik af met de wijze woorden van Lorenzo Elstak na zijn rondleiding door de tentoonstelling: ‘We gaan je missen Rotterdam, je gaat veranderen. Je gaat groter worden. Maar daarin wil ik wel dat je de mensen die van je houden niet vergeet.’ En zo is het maar net.
Door Connector Stads- en Gebiedsontwikkeling, Eva Van Breugel