R’damse Nieuwe-interview met Wessel Beerendonk van Studio RAP
Een architect is tegenwoordig niet meer dan een stilistisch adviseur, zag Wessel Beerendonk van Studio RAP. Zij frezen, printen en bouwen hun ontwerpen gewoon weer zelf… met robotarmen. Dit is deel twee van een drieluik met jonge beeldbepalende ondernemers op het RDM-terrein.
Wessel Beerendonk (26) steekt gelijk van wal als hij mij naar de kavel van Studio RAP op het RDM-terrein leidt. Hij wijst op het kantoor van het bedrijf Skilled Office dat zij hebben gebouwd en daarna op de robotarmen waar Studio RAP hun architectonische designs mee maakt. In sneltreinvaart lopen we langs de prototypen en nemen plaats op het terras van het zwevend kantoor in de RDM. Nauwelijks tijd om alles in me op te nemen, begint Wessel rap te vertellen over zijn bedrijf…
Studio RAP, waar staat dat voor?
“RAP staat voor Robotics, Architecture, Production. We herdefiniëren de rol van een hedendaagse architect. Vroeger stond een architect als bouwmeester bovenaan het bouwproces. Je deed alles: bouwmanagement, schetsontwerp, voorlopig ontwerp, definitief ontwerp. Tegenwoordig is de architect gedegradeerd tot een stilistisch adviseur. Hij komt vaak niet verder dan een voorlopig ontwerp en vervolgens gaat de aannemer met het ontwerp aan de slag. Wij trekken daarom juist het productieproces naar ons toe, en hebben zo veel meer grip op het eindproduct.”
Jullie doen dus weer alles zelf, maar dan met robots?
“We maken juist de complexe specials, de daadwerkelijke elementen die het architectonische ontwerp dragen, niet het glas en staal. En we doen dat met de robotarmen die je net zag. Normaal heb je heel veel specialisten nodig om een ontwerp uit te laten voeren. Door die te elimineren en direct een 3D-model te vertalen naar robotinstructies maak je winst. Je krijgt een nieuwe vormvrijheid en veel meer controle en zeggenschap over hoe je het eindproduct oplevert.”
“Je ziet de opmars van robots overal, behalve in de bouw”
Hoe zijn jullie op dat idee gekomen?
“Aan de ene kant uit ons ongenoegen over de rol van architect die helemaal is uitgekleed en aan de andere kant door de kansen die robots bieden. Je ziet de opmars van robots overal, behalve in de bouw. Ik en mijn mede-oprichters Leon Spikker en Lucas ter Hall wilden aan de TU Delft afstuderen op robotic architecture. Alleen paste dat nog niet in een bestaand afstudeercurriculum, dus we moesten een alternatieve studio zoeken. Zo kwamen we terecht op RDM. We konden hier een test doen in het robotlab van een Phd-student van Hyperbody, de architectuurafdeling van de TU Delft. Toen vonden we een stoffige robotarm in een hoekje van de RDM, die wij mochten gebruiken om ons afstudeerproject te realiseren. Dat ging zo goed, dat we er een business van zijn gaan maken.”
“We kregen al vrij snel de opdracht om het kantoor van Skilled Office te maken hier in Innovation Dock. Daarmee kregen we veel aandacht en we hebben er meerdere prijzen mee gewonnen, waaronder de ARC16 Innovatie Award afgelopen november. De komende tijd gaan we een 3D-geprinte bushalte maken en hebben we onder meer een opdracht voor ABN AMRO.”
Wat maakt bouwen met robots interessant?
“Een robot is een universele machine, dus je kunt er elk soort gereedschap aan schroeven. Je kunt diezelfde robot elke keer iets anders laten maken door de software die je invoert. Zo is elk ontwerp uniek, maar zijn de investeringen per ontwerp relatief laag.”
Waarom gebeurt het dan nog zo weinig?
“Op universiteiten wordt er wel geëxperimenteerd met robotarchitectuur, maar je ziet het nog nauwelijks op de markt. Ook zijn bouwkunde opleidingen niet echt ‘technology driven’, maar heel traditioneel. Ik ken geen architectenbureau in Nederland dat zijn eigen robots bezit of inzet. Ze worden in de bouw sporadisch gebruikt ter versnelling van productieprocessen. Maar wij doen als architecten niet alleen productie met robots, maar koppelen de innovatie terug naar het ontwerp. We maken elementen met een nieuwe architectonische waarde. Dat maakt ons werk uniek. Mensen verwachten trouwens ook dat robots heel duur zijn, maar dat valt mee.”
Kunnen jullie er zelf aan verdienen?
“We kunnen allemaal een goed salaris uit het bedrijf halen. Dit komt ook omdat we inmiddels twee bedrijven hebben. Naast Studio Rap runnen we RAP Technologies, een bedrijf dat software ontwikkelt voor robots. Nu is die software vaak nog erg duur voor kleinere bedrijven. Wij maken betaalbare ‘plug&play’ software. In ruil voor deze ontwikkeling mogen wij robots gebruiken van een bedrijf uit Budel, IRS Robotics. Zij hebben er baat bij dat het gebruik van robots laagdrempeliger wordt en deze ontwikkeling stimuleren wij.”
Waarom Rotterdam?
“Rotterdam is de stad van de toekomst, vind ik. Ze zeggen niet voor niks ‘Rotterdam, maakstad’. Er hangt hier zo’n vibe, zeker in de RDM-campus. Deze plek is superbelangrijk geweest voor ons door de combinatie van een eerste opdrachtgever en de ruimte om te experimenteren.”
Wat was jullie grootste beginnersfout?
“In het begin wilden we echt alles zelf doen, maar sommige dingen moet je uitbesteden. Nu ligt onze focus echt op de dingen waar wij goed in zijn. Zo is al het hout voor het Skilled Office gefreesd met onze robotarmen, maar wij hebben het glas niet zelf gezet. Glas is uit-geïnnoveerd, dat kunnen wij niet verbeteren.”
“Veel start-ups zoeken financiers, maar een samenwerking kan ook bestaan uit middelen”
En wat is jullie slimste zet geweest?
“De samenwerking met het bedrijf IRS Robotics. Veel start-ups zoeken financiers, maar soms kan een samenwerking ook bestaan uit middelen. Zoek naar een slimme manier waarop je partner mee kan profiteren van jouw innovatie. We zijn bijvoorbeeld ook bezig met een object uit beton te printen. Dit doen we samen met betonleverancier Bruil. Hun expertise is het verpompen van het beton, wij doen het ontwerpen en verzorgen de software.”
“Daarnaast moet je ook gewoon doen. Het risico nemen, je idee uitvoeren en kijken wat er beter kan. Dat begin kost veel tijd. Ik heb periodes gehad dat ik maar een paar uur sliep, maar dit werpt nu zijn vruchten af.”
Is het ondernemen ook weleens frustrerend?
“Vooral de industrie zelf is af en toe frustrerend. De opdrachtgevers en bouwers hebben vaak een andere mindset dan wij. Voor hen zijn de dingen waar wij mee bezig zijn abracadabra. We moeten hen dus altijd eerst overtuigen en laten geloven in ons product. Daarom maken wij bijvoorbeeld direct een een-op-een-prototype. Dat werkt altijd goed.”
Het is hard gegaan in twee jaar tijd. Hoe zitten jullie er over vijf jaar bij?
“Dan hebben we een volle portefeuille van toonaangevende gebouwen gemaakt door robots. We zijn nu bezig de vergunning te regelen om op de Marconistraat het eerste 3D-geprinte publieke object neer te zetten: een abri bij de watertaxi. Dat lijkt een kleine ingreep, maar wat cruciaal is, is de toestemming van de gemeente Rotterdam. Het betekent dat we in de toekomst voor veel meer plekken dit soort abri’s kunnen maken. Dus dit is pas het begin!”