“Nieuwe makers staan nog altijd te springen om meer ruimte en erkenning in de culturele sector. De stichting IMPACT ondersteunt ze bij de volgende stap in hun carrière. Dankzij een financiële impuls van de gemeente kon het tweejarige pilotproject afgelopen weekend van start.”
Lees het laatste artikel uit onze serie over grassroots makers in de cultuursector, die wij in samenwerking met Vers Beton maken! Laat ons weten wat je ervan vindt🤔
Lees het originele artikel hier.
Interview met oprichter Stefanie Vermeiren
Nieuwe makers staan nog altijd te springen om meer ruimte en erkenning in de culturele sector. De stichting IMPACT ondersteunt ze bij de volgende stap in hun carrière. Dankzij een financiële impuls van de gemeente kon het tweejarige pilotproject afgelopen weekend van start.
Nieuwe makers in de Rotterdamse cultuursector eisen steeds meer ruimte op. Toch zijn hun mogelijkheden om zich verder te ontwikkelen beperkt. “Er is een plafond”, merkte Stefanie Vermeiren, die meer dan tien jaar bij diverse culturele instellingen en producenten werkte. Ze pakte de handschoen op, en kreeg de gemeente zover om te investeren in een nieuw, tweejarig pilotproject voor opkomende makers. Afgelopen weekend werd haar stichting IMPACT gelanceerd.
“Bij organisaties zoals LantarenVenster en Theatergroep Siberia had je vroeger werkplaatsen waar nieuwe makers konden experimenteren. Veel van dat soort plekken zijn helaas wegbezuinigd”, vertelt Vermeiren over haar motivatie om IMPACT te starten. Dit initiatief is dan ook geboren uit noodzaak: “Ik kom steeds makers tegen die volgende stap willen zetten, naar bijvoorbeeld choreograaf of zakelijk leider. Maar laagdrempelige plaatsen waar je als talentvolle kunstenaar, ongeacht je achtergrond, zomaar kan binnenlopen en doorontwikkelen zijn beperkt.”
Now or never
De urgentie voor meer ondersteuning en ruimte voor nieuwe makers bleek onder meer uit een brandbrief aan Pex Langenberg (de toenmalig wethouder Cultuur) in 2017. Deze werd door tachtig makers ondertekend, waaronder Vermeiren: “Er was een grote kloof tussen nieuwe makers enerzijds, en instellingen en de gemeente anderzijds.”
“Steeds meer producenten claimen hun plek in de stad, maar het is vaak sporadisch”
Dat er behoefte was aan verandering en vernieuwing, merkte ze ook tijdens de vele denktanks over de staat van de lokale cultuursector. “Dezelfde vraagstukken kwamen steeds weer terug. Namelijk het gebrek aan werkplaatsen, hoe makers beter wegwijs gemaakt kunnen worden in de fondsenwereld, en hoe zij samenwerkingen kunnen aangaan met andere organisaties in de stad.”
Is er sinds 2017 dan helemaal niets veranderd? Stefanie: “Jawel, voornamelijk aan de makerskant. Steeds meer producenten claimen hun plek in de stad en bedienen een gemengd publiek. Maar het is vaak sporadisch. Ik dacht: het is now or never, ik stap naar de gemeente.”
Broedplaats
Talentontwikkeling, nieuwe makers en bruggen bouwen: het is de rode draad door Vermeirens curriculum vitae. Ze werkte onder meer als productiemedewerker, fondsenwerver en programmeur bij organisaties zoals Ken Theater en Stichting Helderheid, en als adviseur bij het Fonds Podiumkunsten.
Vijf jaar geleden streek ze neer bij Islemunda, het toen nog gloednieuwe podium in IJsselmonde. “Na de kater van al die bezuinigingen kwam er eindelijk weer een toffe plek op Zuid. Toch bekroop mij steeds het gevoel dat er nog meer mogelijk was met alle ruimten en faciliteiten in het gebouw. Ik zag het als de perfecte locatie om een broedplaats te creëren voor nieuwe makers, die daar dan aan de slag kunnen met hun discipline, gecoacht worden en uiteindelijk uitvliegen.”
Dat idee werd aanvankelijk niet met enthousiasme ontvangen: “Ik wilde samen met de makers elke vierkante meter benutten. Het beleid was heel duidelijk: Islemunda is een lokaal podium, dat niet de functie van een werkplaats heeft. Maar dit is een van de jongste instellingen op Zuid en daarom nog een maakbare plek. Als het hier niet kan, dan kan het nergens.”
Maatwerk
Met op maat gemaakte trajecten wil IMPACT nieuwe makers met professionele ambities ondersteunen in hun ontwikkeling. Afgestemd op de individuele behoeften van de makers worden partnerschappen gezocht met theaters, festivals, producenten of gezelschappen. De partners bieden bijvoorbeeld speelplekken, een netwerk, inhoudelijke coaching of financiering.
“Fondsen hechten veel waarde aan een opleiding, maar veel makers zijn autodidact”
Vermeiren: “Het is een win-winsituatie. Talenten maken en presenteren nieuw werk in huis, worden gekoppeld aan het werkveld, krijgen meer zichtbaarheid en breiden hun connecties uit. Podia zien nieuwe makers vaak als risicoprogrammering: ze zijn bang dat er niet genoeg betalend publiek op afkomt. Dit is voor hen een nieuwe manier om met opkomend talent te werken en andere publieksgroepen te bereiken.”
Naast inhoudelijk-artistieke doelstellingen is het de bedoeling dat de makers er zakelijk op vooruitgaan. Ze kunnen via IMPACT ontwikkelingstrajecten aanvragen, zoals de Nieuwe Makersregeling van het Fonds Podiumkunsten, maar ook lessen volgen in ondernemerschap.
IMPACT is multidisciplinair en werkt grotendeels met autodidacten. Dat is een bewuste keuze: “Fondsen hechten veel waarde aan een opleiding. Maar veel makers hebben zichzelf bijvoorbeeld dans- of spoken word-vaardigheden aangeleerd”, licht Stefanie toe.
Bij IMPACT is er ook geen leeftijdsgrens: “Als dertiger word je vaak niet meer als jonge maker gezien. Maar de makers die hier aankloppen zijn vaak eind twintig of begin dertig. Op die leeftijd zijn ze ook veel bezig met de zakelijke kant van hun creatieve praktijk.”
Momentum
De eerste lichting van IMPACT bestaat uit een groep van dertien makers in de leeftijdscategorie van 22 tot 38 jaar. Er zit een verscheidenheid aan disciplines bij: theater, dans, spoken word, muziek en visual arts.
In het traject zit bijvoorbeeld een dansduo dat al enkele jaren op hoog niveau actief is en nu een eigen dansvoorstelling maakt. Zij worden hierbij gecoacht door een producent van een Rotterdams gezelschap, waarmee ook afspraken zijn gemaakt over toekomstige programmering in het theater. IMPACT helpt de makers bij zaken als conceptontwikkeling, het opstellen van een financieringsplan en communicatiestrategie, en stelt oefen- en presentatieruimte beschikbaar.
IMPACT werd op 24 januari officieel gelanceerd. Twee jaar voorbereiding ging eraan vooraf, waarin Stefanie onder andere gesprekken voerde met de gemeente Rotterdam. Ze kreeg beleidsmakers mee in haar enthousiasme; IMPACT krijgt vanuit de gemeente een financiële impuls van twee jaar.
Dit is een unieke situatie waardoor IMPACT geen subsidieaanvraag voor het Cultuurplan 2021-20241 hoeft te doen. De worsteling in de culturele sector rondom het ‘nieuwe makers-vraagstuk’ heeft een rol gespeeld, denkt Vermeiren. Ook was er momentum dankzij de recente focus op Zuid2 en de Regio Deal.3 “De gemeente kreeg het op een presenteerblaadje. Wij kwamen met het concept, en investeren tijd en ruimte. Ze waren overtuigd van de mensen aan wie wij ons gaan verbinden en de uiteindelijke output.”
Startloket voor makers
Als het aan Vermeiren ligt, wordt IMPACT hét startloket in Rotterdam voor makers die (nog) niet verbonden zijn aan een productiehuis. “Je start hier, haalt wat je nodig hebt, begint je eigen praktijk of stroomt uit naar andere podia.”
“Als je een inclusieve sector wilt, moet je het met z’n allen doen”
Om netwerken te leggen en de financiering van IMPACT rond te krijgen, heeft Vermeiren momenteel veel gesprekken met mogelijke partners. De reacties zijn positief: “Bij drie makers hebben we eigenlijk al een hele toffe verbinding met ervaren partners gelegd voor een coachingstraject en de creatie van een voorstelling. Iedereen in de sector ziet dat de ruimte voor nieuwe makers beperkt is. Ze zijn blij dat er nu een plek zoals IMPACT komt.”
Uiteindelijk hoopt ze dat het platform uitgroeit tot een ‘joint effort’ in de sector, waarin ook andere instellingen gaan investeren. “Als je een inclusieve sector wilt, moet je het met z’n allen doen.”
Écht een experiment
IMPACT is opgericht als aparte stichting en enkel bestuurlijk verbonden aan Islemunda. Daarmee heeft het eigen inhoudelijke doelstellingen, budget en afspraken met de gemeente. Islemunda investeert onder meer door ruimte beschikbaar te stellen en plek voor nieuwe makers te creëren in hun programmering.
In een pilotperiode van twee jaar moet IMPACT zijn nut gaan bewijzen. “Dat is erg spannend”, geeft Vermeiren toe. “Ik ben tevreden als de positie van nieuwe makers is versterkt en er duurzame samenwerkingen zijn ontstaan met al bestaande podia en festivals in de stad. De manier van opzet, binnen een bestaande instelling, en financiering is écht een experiment. We zullen zien of dit in Rotterdam werkt.”
Auteur: Caterine Baeten
Beeld: Khalid Amakran